Wprowadzenie do diety gaps
Dieta GAPS, czyli Gut and Psychology Syndrome, to podejście żywieniowe opracowane przez dr Natashę Campbell-McBride.
GAPS to skrót od angielskiego terminu oznaczającego syndrom jelitowo-psychologiczny, który odnosi się do związku między zdrowiem jelit a stanem psychicznym. Dieta ta zyskała popularność wśród osób poszukujących alternatywnych metod leczenia zaburzeń neurologicznych, trawiennych i immunologicznych. Skupia się na regeneracji jelit poprzez odpowiednią dietę i suplementację, co ma prowadzić do poprawy zdrowia psychicznego i ogólnego samopoczucia.
Założenia diety gaps
Główne założenie diety GAPS opiera się na teorii, że wiele problemów zdrowotnych, w tym autyzm, ADHD, depresja czy alergie, wynika z zaburzeń funkcjonowania jelit. Zdaniem dr Campbell-McBride, uszkodzona flora bakteryjna jelit i nieszczelne jelita mogą prowadzić do przenikania toksyn do krwiobiegu, co z kolei wpływa na funkcjonowanie mózgu i układu immunologicznego.
Dieta GAPS składa się z kilku etapów:
Etap wstępny – podzielony na sześć podetapów, gdzie stopniowo wprowadza się różne rodzaje żywności, zaczynając od najbardziej łagodnych i łatwostrawnych.
Etap pełnej diety – obejmuje szeroki zakres produktów spożywczych dozwolonych na diecie GAPS, które mają na celu dalszą regenerację jelit i poprawę zdrowia.
Etap wychodzenia z diety – polega na stopniowym wprowadzaniu nowych produktów spoza listy dozwolonych, aby ocenić, jak organizm na nie reaguje.
Produkty zalecane i zakazane
W diecie GAPS szczególny nacisk kładzie się na unikanie produktów, które mogą podrażniać jelita i promować rozwój patogennej flory bakteryjnej. Oto kilka kluczowych kategorii:
Zalecane produkty:
Mięso i ryby – najlepiej organiczne i odzwierzęce.
Warzywa – szczególnie te bogate w błonnik i niskoskrobiowe.
Fermentowane produkty – jak kefir, jogurt naturalny, kiszonki.
Buliony kostne – bogate w kolagen i aminokwasy wspierające regenerację jelit.
Orzechy i nasiona – pod warunkiem, że są dobrze namoczone.
Produkty zakazane:
Cukry rafinowane i sztuczne słodziki.
Przetworzone produkty spożywcze.
Zboża zawierające gluten.
Nabiał (w pierwszych etapach diety, z wyjątkiem produktów fermentowanych).
Skrobiowe warzywa, jak ziemniaki czy kukurydza (w pierwszych etapach).
Korzyści zdrowotne i potencjalne ryzyka
Korzyści zdrowotne:
Dieta GAPS jest szeroko stosowana w celu poprawy stanu zdrowia jelit, co może przynieść różnorodne korzyści, takie jak:
Redukcja objawów zaburzeń neurologicznych, takich jak autyzm i ADHD.
Poprawa stanu psychicznego, w tym zmniejszenie objawów depresji i lęku.
Wzmocnienie układu immunologicznego i zmniejszenie częstości występowania alergii.
Poprawa trawienia i zmniejszenie dolegliwości związanych z zespołem jelita drażliwego (IBS).
Potencjalne ryzyka:
Mimo wielu zalet, dieta GAPS może wiązać się także z pewnymi ryzykami:
Niedobory żywieniowe – restrykcyjna eliminacja pewnych grup pokarmowych może prowadzić do braków w diecie, zwłaszcza jeśli nie jest odpowiednio zbilansowana.
Trudności w utrzymaniu – dieta wymaga dużego zaangażowania i samodyscypliny, co może być wyzwaniem dla wielu osób.
Potencjalne przeciwwskazania medyczne – osoby z pewnymi schorzeniami mogą nie reagować dobrze na dietę GAPS, dlatego ważne jest konsultowanie się z lekarzem przed jej rozpoczęciem.
Przykładowy plan posiłków na diecie gaps
Śniadanie:
Omlet z warzywami (szpinak, papryka) smażony na maśle klarowanym.
Jogurt naturalny z dodatkiem domowego musli (bez ziaren).
Obiad:
Bulion kostny z warzywami (marchew, seler, por).
Pieczony łosoś z puree z kalafiora.
Sałatka z kiszonych ogórków i kapusty.
Kolacja:
Duszone mięso z indyka z duszonymi warzywami (cukinia, marchew, brokuł).
Surówka z kiszonej kapusty.
Przekąski:
Orzechy i nasiona (namoczone i suszone).
Fermentowane warzywa (kimchi, kiszone ogórki).
Dieta GAPS jest intensywnym, lecz obiecującym podejściem do leczenia różnych dolegliwości zdrowotnych poprzez regenerację jelit. Chociaż wymaga dużego zaangażowania i może wiązać się z pewnymi ryzykami, wiele osób zgłasza znaczącą poprawę stanu zdrowia po jej zastosowaniu. Jak w przypadku każdej diety, ważne jest, aby przed jej rozpoczęciem skonsultować się z lekarzem lub dietetykiem, aby upewnić się, że jest odpowiednia i bezpieczna dla indywidualnych potrzeb zdrowotnych.
